Over aardkundige waarden in Drenthe

Drenthe staat bekend om zijn unieke landschap dat in duizenden jaren is gevormd in een samenspel tussen klimaat, natuur en mens. Dit landschap bepaalt niet alleen de uitstraling van de provincie, maar vormt ook de basis voor natuur, cultuurhistorie en biodiversiteit. Het aardkundige landschap is een belangrijke informatiebron over de natuurlijke ontstaansgeschiedenis van Drenthe.

Om deze bijzondere kenmerken te behouden en beschermen, heeft de provincie beleid ontwikkeld rondom aardkundige waarden.

Aardkundige waarden omvatten:

• Landschapsvormen zoals stuwwallen, beekdalen en dekzandruggen.
• Bodems die de geschiedenis van de natuur en menselijke bewoning bewaren.
• Ondergrondse structuren zoals breuksystemen of zoutkoepels
• Aardkundige processen zoals zandverstuivingen of de meandering van een rivier.

Wat maakt het Drentse landschap bijzonder?

Drenthe kent een grote variatie aan aardkundige landschappen, zoals:

• De Hondsrug, een langgerekte keileemrug, internationaal erkend als UNESCO Global Geopark.
• Het Drents Plateau, een keileemplateau, gevormd in de voorlaatste ijstijd.
• Het Hunzedal en voormalige hoogveengebieden, met hun bijzondere waterhuishouding en biodiversiteit.
• Stuwwallen en beekdalen, zoals de Havelterberg en het Reestdal.

Door natuurlijke processen en menselijk ingrijpen is het landschap in de loop van de eeuwen veranderd. Sommige gebieden zijn nog in hun oorspronkelijke staat, terwijl andere bedreigd worden door bijvoorbeeld verdroging en ruimtelijke ontwikkeling.

De rol van beleid: Behoud en ontwikkeling

De provincie Drenthe beschouwd aardkundige waarden als erfgoed en heeft aardkundig erfgoed aangewezen als kernkwaliteit in het Omgevingsbeleid. Dit betekent dat de provincie actief inzet op bescherming en duurzaam gebruik van deze gebieden.

Het beleid is verder uitgewerkt in de Strategie Bodem en Ondergrond.

Ons meest waardevol aardkundig erfgoed (beschermingsniveau hoog) willen wij koesteren en doorgeven aan de volgende generaties. Voor ons overig aardkundig erfgoed (beschermingsniveau middel en generiek) gaan wij met de gebruiker, eigenaar of initiatiefnemer na hoe zij rekening kunnen houden met het aardkundig erfgoed.

Wij streven naar draagvlak voor het zorgvuldig omgaan met aardkundig erfgoed en naar een balans tussen beleving, behoud en herstel.

Ons beleid komt daarbij neer op:

• Voorkomen van aantasting van waardevolle aardkundige elementen.
• Behoud en herstel waar mogelijk.
• Vergroten van bewustwording bij inwoners, beleidsmakers en ondernemers in brede zien

Om deze doelen te bereiken, werkt de provincie samen met gemeenten, natuurorganisaties, waterschappen en andere betrokken partijen.

Van visie naar praktijk: Hoe wordt dit beleid uitgevoerd?

Om de bescherming van aardkundige waarden in de praktijk te brengen, zet de provincie verschillende instrumenten in:

• Wettelijke bescherming, zoals opname in omgevingsplannen en -verordeningen
• Voorlichting en bewustwording, bijvoorbeeld door de onthulling van Aardkundige Monumenten, via excursies, cursussen, folders en informatie op de provinciale website.
• Stimuleren van gebiedsontwikkeling waarin aardkundige waarden een rol spelen, zoals bij het Geopark De Hondsrug.

Daarnaast wordt ingezet op samenwerking met gemeenten, terreinbeheerders en waterschappen om deze kernkwaliteit in hun beleid op te nemen.

Aardkundige waarden als kans

Het beschermen van aardkundige waarden betekent niet dat ontwikkeling wordt tegengehouden. Juist door slim gebruik te maken van de unieke kenmerken van het landschap, ontstaan er kansen voor bijvoorbeeld natuurontwikkeling, recreatie en toerisme.

Voorbeelden van projecten waarin aardkunde een rol speelt:

• Geopark De Hondsrug: het eerste UNESCO Global Geopark van Nederland.
• Havelte Oost: een gebiedsontwikkelingsproject waarin landschap, archeologie en natuur samenkomen.