Aardkundige waarden
Aardkundige monumenten
De Herenplaten van het Nuilerveld illustreren een ontstaansgeschiedenis van het gebied onder invloed van ijs, wind en water.
De provincie Drenthe en de gemeente Midden-Drenthe hebben op 9 november 2017 de Dekzandrug Orvelte onthuld als achtste Aardkundig Monument in Drenthe. De Dekzandrug Orvelte is een tien kilometer lange zandrug in het hart van Drenthe.
De provincie Drenthe en de gemeente Westerveld hebben op 20 juni 2013 de Havelterberg onthuld als derde aardkundig monument in Drenthe.
De provincie Drenthe en gemeente Tynaarlo hebben op 28 november 2012 het tweede Aardkundig Monument van Drenthe onthuld. Het gaat om de steilrand Donderen, een bijzonder bodemprofiel in een voormalige zandgroeve.
Het Drouwenerzand is een van de weinige actieve stuifzandgebieden in Nederland en ligt op de ook al bijzondere Hondsrug.
Op 12 september 2014 is de Kleibosch in Roderwolde als vijfde aardkundig monument onthuld door Teddy Bezuijen van Stichting het Drentse Landschap en wethouder Henk Kosters van de gemeente Noordenveld samen met 2 leerlingen van OBS Het Palet te Roderwolde.
Tussen Nieuw-Balinge en Gees ligt een zeer bijzonder gebied, het Mekelermeer. Zo op het eerste gezicht een gewoon Drents ven zoals vele andere, prachtig gelegen in het schaduwrijke bos van de boswachterij Gees.
Op 12 september 2014 is het Stobbenven, het oudst bekende fossiele bos van Nederland in Roderwolde als vierde aardkundig monument onthuld door gedeputeerde Henk van de Boer en wethouder Henk Kosters van de gemeente Noordenveld samen met twee leerlingen van OBS Het Palet in Roderwolde.
Het Bargerveen in Zuidoost Drenthe, is het meest gave en grote hoogveengebied van Nederland en maakt onderdeel uit van het Geopark de Hondsrug.
Aardkundig monument Uitblazingskom Duunsche Landen is een bijzonder landschapselement: een oeroude uitblazingskom, compleet met hoge ruggen, die een veilige, droge plek voor de eerste, maar ook de huidige bewoners vormden. Het gebied ligt in De Hondsrug UNESCO Global Geopark.
Peelo-zand is een specifiek type zand, maar niet “typisch Drents”. Het fijne zand met glimmers is genoemd naar het oude dorp Peelo bij Assen, omdat het hier voor het eerst is beschreven. Sinds 2022 is het Peelozand een Aardkundig Monument.
De kronkelende Reest vormt grotendeels de zuidgrens van Drenthe. Het beekdal heeft een hoge natuurwaarde. Maar de Reest was niet altijd een kleine beek, hij kende vele gedaanten! Sinds 2022 is het beekdal een Aardkundig Monument.
De Drentsche Aa is een van de best bewaarde beekdalsystemen van West-
Europa. De basis is gelegd in de voorlaatste ijstijd. Natuur en mens hebben
het daarna verder gevormd. Het is een Nationaal Park, Natura 2000-gebied en
behoort tevens tot Geopark De Hondsrug. Sinds 2025 is het Beekdalstelsel Drentsche Aa een Aardkundig Monument.
In Zuidwest-Drenthe liggen enkele markante heuvels geïsoleerd in het landschap, de smeltwaterheuvels. Ze liggen in heide, akkers en grasland. De Hunnenkloosterberg is de meest gave smeltwaterheuvel en in 2022 aangewezen als Aardkundig Monument.