Introductie Overlegorgaan leden

Aanwijzing Nationale Parken

Het Nationaal Park Dwingelderveld is aangewezen op 22 augustus 1991 (pdf, 282 kB). Het Nationaal Park Drents-Friese Wold is aangewezen (pdf, 146 kB) (met terugwerkende kracht) op 22 juli 1999.

Tot en met 31 december 2012 hadden Nationaal Park Dwingelderveld en Nationaal Park Drents-Friese Wold elk een overlegorgaan. Het overlegorgaan werd ingesteld en benoemd door de minister van LNV bij de aanwijzing van het gebied als Nationaal Park, gebaseerd op de regeling aanwijzing Nationale Parken (2007) (pdf, 99 kB). Elk Nationaal Park heeft bij de oprichting een Beheer- en Inrichtingsplan (BIP) opgesteld. Dit is een lange termijn plan waarin beschreven is waarom het gebied bijzonder is en hoe het beheerd wordt. Verder is voor een Nationaal Park ook recreatie en educatie van belang. Beide worden ook in het BIP beschreven. Onder het Rijksbeleid Nationale Parken was het tot 2013 verplicht dat een BIP iedere 10 jaar werd herzien. Het meest recente BIP Dwingelderveld dateert van 2004. Het meest recente BIP voor het Drents-Friese Wold van 2012.

Vanaf 1 januari 2013 heeft het Rijk de verantwoordelijkheid voor bestuur (overlegorgaan), beheer (BIP) en financiën overgelaten aan de provincies, zonder dat daar nadere afspraken over gemaakt zijn. Iedere provincie heeft dat verschillend ingevuld. Dit is vastgelegd in een gewijzigd besluit Regeling Aanwijzing Nationale Parken (pdf, 258 kB). Provinciale Staten van Drenthe hebben op 13 maart 2013 besloten de Drentse Nationale Parken financieel te ondersteunen met een structureel budget in de begroting (uitwerking deelakoord Natuur (pdf, 8.9 MB)).

Decentralisatie Natuur naar provincies

De provincie Drenthe heeft op 3 december 2013 (pdf, 328 kB) na overleg van betrokken partners een Stuurgroep Regionaal Landschap Drents-Friese grensstreek ingesteld ter vervanging van de afzonderlijke overlegorganen Dwingelderveld en Drents-Friese Wold en de Stuurgroep Holtingerveld. De opdracht was om naast beheer en ontwikkeling van Nationaal Park Dwingelderveld en Nationaal Park Drents-Friese Wold, ook de ontwikkeling van het Holtingerveld (vastgelegd in het Integraal Plan Holtingerveld (pdf, 5.4 MB)) mee te nemen. En de recreatieve en landschappelijke verbinding tussen deze 3 natuurgebieden te versterken.

In 2016 heeft de Stuurgroep, na raadpleging van inwoners, ondernemers en belangengroepen, een Ontwikkelagenda vastgesteld als kader voor de samenwerking en beheer- en inrichting van het gebied. Over natuurbeheer in de N2000 gebieden is niets gezegd, omdat dit naar de mening van de partners voldoende beschreven is in de Natura 2000 beheerplannen van ieder gebied (Drents-Friese Wold, Dwingelderveld en Holtingerveld). Verslagen van de Stuurgroepvergadering zijn te vinden op de website.

Hernieuwde landelijke aandacht voor Nationale Parken

In 2014 heeft de Tweede Kamer via een amendement op de begroting gevraagd aan de minister om te komen met een nieuwe standaard voor Nationale Parken (later ook genoemd Nationale Parken Nieuwe Stijl).

Dit heeft geleid tot een programmaplan 2015-2018 – naar Nationale Parken van wereldklass (pdf, 1.3 MB)e en een nationale parken deal (pdf, 392 kB) die een groot aantal partners in maart 2016 is ondertekend. In mei 2018 hebben de partners een werkversie voor de standaard voor gebiedsaanduiding Nationale Parken opgeleverd. Daarover is afgesproken dat er eerst (vrijblijvend) geoefend wordt met de nieuwe standaard en daarna zo mogelijk een nieuw beleidsprogramma wordt afgesproken. Voor 2019-2022 is een tweede programmaplan (pdf, 2.1 MB) geschreven.  Om ook de financiële middelen te hebben om te werken aan de nieuwe standaard, stelt de minister voor 2021 tot en met 2023 budget beschikbaar aan de Nationale Parken in de vorm van een subsidieregeling Tijdelijke ondersteuning Nationale Parken. (pdf, 742 kB) Voorwaarde voor de regeling is dat provincies/regio’s naast iedere Rijkseuro ten minste een regionale euro leggen.

Impulsproject verkenning Nationaal Park (nieuwe stijl)

In september 2020 hebben we voor het Regionaal Landschap een gezamenlijk projectplan ingediend bij de RVO (uitvoeringsinstantie voor de rijksregeling). Op grond van administratieve regels hebben we deze aanvraag formeel op moeten knippen in 2 subsidieverzoeken met harde schotten ertussen. In december 2020 kregen we € 286.061 toegekend voor het Dwingelderveld en € 272.623 voor het Drents-Friese Wold. De provincies Drenthe en Friesland hebben samen gezorgd voor € 525.000 aan cofinanciering. Gemeenten en provincies hebben daarnaast in natura een bijdrage toegezegd in de vorm van uren inzet van medewerkers.

De projecten zijn grotendeels volgens plan uitgevoerd en financieel medio 2024 afgehandeld. Het projectverslag van Dwingelderveld en Drents-Friese Wold (pdf, 1.4 MB) is via voorgaande linken te raadplegen. Op de website is meer informatie te vinden.

In 2019 hebben we een landschapsbiografie laten opstellen die het ontstaan en de zichtbaarheid van historische lagen in het landschap beschrijft. De landschapsbiografie is in 2024 in boekvorm uitgegeven onder ISBN 9789023259909. Leden van het Overlegorgaan kunnen een exemplaar opvragen bij de secretaris.

De projecten onder de tijdelijke impuls hebben de volgende eindproducten opgeleverd:

• Onderzoek recreatieve druk in en rond natuurgebieden (pdf, 10 MB)
• Investerings- en beheerplan duurzame recreatie (pdf, 2.5 MB) (nog niet vastgesteld)
• dorpsplannen landschap voor Ruinen (pdf, 7.8 MB), Appelscha (pdf, 1 MB), Oosteinde (pdf, 7.6 MB), Havelte (pdf, 7.8 MB) en Diever (pdf, 8.1 MB)
• Investerings- en beheerplan Landschap (pdf, 703 kB) (nog niet vastgesteld)

Verder is gewerkt aan een landschapsvisie, waarvan het concept in december 2023 door de Stuurgroep is afgekeurd. En er wordt nog gewerkt aan de afronding van een Landschapsecologische Systeemanalyse.

Nieuw (landelijk) beleidsprogramma Nationale Parken

In 2022 hebben Rijk, IPO en partners van de Nationale Parkendeal afgesproken dat het goed zou zijn om een nieuw beleidsprogramma Nationale Parken vast te stellen.  Dit beleidsprogramma is in september 2023 door de Tweede Kamer vastgesteld. Bij de begrotingsbehandeling van LNV in januari 2024 is in totaal 35 miljoen euro voor 6 jaar toegezegd voor uitvoering van het beleidsprogramma.

In juni 2024 heeft de minister 352.000 euro toegezegd voor de periode 1 juli 2024-31 maart 2025. Dit wordt ingezet voor versterking Communicatie en educatie, vernieuwing ontvangst bezoekerscentra, vervanging informatiezuilen en voortzetting ondersteuning dorpen bij landschapskwaliteit en duurzaam toerisme.

Jaarverslagen en mogelijk relevante onderzoeks- en achtergrond rapporten zijn te vinden op de website Nationale Parken Drents-Friese grensstreek voor inwoners, ondernemers en andere belanghebbenden in het gebied.

Organisatiestructuur Drents-Friese grensstreek

Het overlegorgaan Regionaal Landschap Drents-Friese grensstreek (voorheen stuurgroep) is het overlegplatform voor de Nationale parken in de Drents-Friese grensstreek.  De partners in het Overlegorgaan stemmen ideeën, plannen en gewenste ontwikkelingen in en rond de natuurgebieden met elkaar af. Dat doen zij op basis van een gezamenlijke ambitie. Voor 2013 was de ambitie geformuleerd in de Beheer- en Inrichtingsplannen. In 2015 is de ambitie verbreed en neergelegd in de Ontwikkelagenda. Op dit moment werken we aan het opstellen van een ambitieplan 2030.

Naast afstemming, beslist het overlegorgaan in gezamenlijkheid over inzet van geld dat door de provincies en rijk beschikbaar wordt gesteld. De provincie Drenthe heeft sinds 2013 een structureel budget voor Nationale Parken op de begroting. De provincie Fryslan stelt tot nu toe voor het Drents-Friese Wold op incidentele basis en onregelmatig geld beschikbaar. En het Rijk heeft via RVO een subsidiebudget voor parken beschikbaar.

De agenda voor de vergaderingen van het overlegorgaan worden opgesteld door voorzitter en secretaris en waar mogelijk worden stukken voorbereid in de ambtelijke werkgroep. De ambtelijke werkgroep bestaat grotendeels uit dezelfde partijen als het overlegorgaan.

Vakspecifieke onderdelen worden voorbereid door werkgroepen. De werkgroep Communicatie en educatie, getrokken door IVN, is een vaste werkgroep. De werkgroep Duurzaam toerisme adviseert over recreatie en toerisme.