Emmen

Emmen is van oorsprong een esdorp dat vanaf eind negentiende eeuw zijn eerste groei beleeft tijdens de grote veenontginningen van het achterland. De grote groei vindt echter plaats na 1945, na de aanwijzing tot ontwikkelingsregio en financieel ondersteund door de Marshallplangelden. Zo wordt Emmen een naoorlogse, geplande stad rondom een kleine oude kern met kerk en brink. De stadsuitleg is geheel gepland volgens het heersende principe van functiescheiding: wonen, werken en recreëren worden in aparte, grote eenheden ondergebracht, waarbij de wegenstructuur als verdelend systeem een belangrijke plaats inneemt in het ontwerp.

In Emmen wordt rondom de oude kern een aantal woonwijken en industriegebieden geprojecteerd, met daartussen en aangrenzend de staatsbossen als de Emmerdennen en het Valtherbos. Een ringweg omsluit en verbindt de nieuwe uitbreidingen. Het tracé van oude wegen en paden blijft, zij het ondergeschikt, herkenbaar in het stratenpatroon binnen de wijken.

Op basis van dit totaalplan is tussen 1950 en 1980 een viertal woonwijken gerealiseerd die opeenvolgende representanten van het denken over stadsplanning vormen: Emmermeer, Angelslo, Emmerhout en Bargeres. Wat de wijken gemeen hebben is de vormgeving vanuit de zogenaamde wijkgedachte: een hiërarchische opbouw van sociale eenheden, vanaf het niveau van de woning, via woonstraat of -erf, naar buurt, wijk en stad. Woonerven en buurten groeperen zich in of rond het groen, verbindingswegen koppelen de buurten aan de hoofdtoegangswegen, die weer plaats bieden aan voorzieningen. Hoogbouw markeert grenzen en hoofdwegen. Ook het opnemen van bestaande landschappelijke structuren -en in Angelslo van archeologische relicten- in het ontwerp is kenmerkend.

Na Bargeres zijn ook andere wijken en industriegebieden gerealiseerd, over het algemeen in dezelfde traditie van totaalplanning. De uitbreiding en toekomstige verplaatsing van het Noorderdierenpark naar de Noordbarger es vormt een nieuwe stap.

De westflank van het oorspronkelijke Emmen blijft grotendeels vrij van de stadsuitbreidingen. Hier is tevens de structuur van het esdorpenlandschap zichtbaar gebleven in het dorp Westenesch en deels in Noord-Barge, met de tussenliggende essen.