Landgoed Scholtenszathe: "Zo veel als moet, zo weinig als kan"

Bij aankomst op Landgoed Scholtenszathe ben ik al onder de indruk van de imposante rij hallen en de machtige machines die ik passeer. Dit is een bedrijf van formaat. In totaal beslaat het bedrijf ca. 1.100 hectare, waarvan ongeveer 240 hectare bestaat uit bos en ca. 45 hectare uit een bufferzone. De hoofdtak van het landgoed is akkerbouw. Zo verbouwen ze op een duurzame manier onder andere; frietaardappelen, suikerbieten, zaai- en plantuien, peen, koolzaad, blauw en wit maanzaad, tagetes (afrikaantjes) en wintergerst. In het bos en de aangrenzende bufferzone, graast zomer en winter een kudde Hereford runderen waarvan het malse en smaakvolle vlees op het landgoed wordt verkocht. En verder bieden ze een educatief programma waarmee ze kinderen en volwassenen meer betrekken bij alles wat er komt kijken bij een modern, duurzaam agrarisch bedrijf. Veel verschillende activiteiten dus op het landgoed. Op hun website omschrijven ze zich als een modern landgoed dat meerwaarde wil creëren voor mens, natuur en onderneming en dat aantoonbaar betrouwbare producten van hoge kwaliteit wil leveren, met een minimale belasting van mens en milieu.

Niet meer dan nodig

Hoe werkt dat in de praktijk en waarom runnen ze het bedrijf op deze manier? Daarover vertelt Frans Nevels, directeur van het landgoed, ons meer.

Wij werken hier vanuit het motto; zoveel als moet, maar niet meer dan nodig. Dat betekent dat we duurzaam omgaan met onze middelen.

Dus, als we kunnen kiezen tussen een chemisch en een natuurlijk bestrijdingsmiddel die beide even goed zijn, dan gebruiken we uiteraard het natuurlijke middel. Kan dat niet, dan gebruiken we niet meer dan nodig is, door gebruik te maken van een beslissingsondersteunend systeem (BOS). Ik zal een voorbeeld geven. Bij de teelt van uien hebben we te maken met de schadelijke uienvlieg die zijn eitjes in de ui legt. We zouden er voor kunnen kiezen om de uienvlieg standaard iedere 14 dagen chemisch te bestrijden. Maar wij kijken eerst, met behulp van het BOS, of de uienvlieg daadwerkelijk aanwezig is. Zo ja, dan bepalen we waar deze de maximaal toelaatbare waarde overschrijdt. En vervolgens passen we daar selectieve bestrijding toe. Zo werken we gerichter, verbeteren we de efficiëntie van bijvoorbeeld bemesting of gewasbescherming en het is ook beter voor de omgeving.”

Ruim 4.600 zonnepanelen

In het voorjaar van 2014 was Landgoed Scholtenszathe volop in het nieuws vanwege plaatsing van ruim 4.600 zonnepanelen op 8.880 m2 dakoppervlak. De oude asbesthoudende daken werden gesaneerd en vervangen door nieuwe daken met zonnepanelen. Samen goed voor een productie van 1.300 megawattuur per jaar, bijna drie keer het energieverbruik van het bedrijf. “Een deel van de energie gebruiken we zelf, voor onze eigen processen en wat over is leveren we terug. Geleidelijk zetten we daar waar mogelijk processen om, om meer gebruik te maken van onze ‘eigen’ energie. Zo hebben we begin dit jaar een condensdrooginstallatie voor onze uien in gebruik genomen die draait op onze eigen energie. Daar gebruikten we voorheen propaangas voor”, zo legt Frans uit.

Toekomstbestendig achterlaten

Er worden op het landgoed dus verschillende maatregelen genomen om mens en milieu zo min mogelijk te belasten. Daar tegenover staat dat er financieel gezien, forse investeringen moeten worden gedaan. “Onze motivatie daarvoor? Ik vind het een voorrecht om op deze aardbol een bedrijf als Scholtenszathe te mogen leiden”, verklaart Frans heel beslist. “Dat is bijzonder en daar moet je dus op een goede, duurzame manier mee omgaan. Ik heb plezier in mijn werk en dat gun ik mijn toekomstige opvolgers ook, dus wil ik het bedrijf graag toekomstbestendig achterlaten. Daarnaast ben ik me ervan bewust dat wij door de omvang van ons bedrijf en de diversiteit aan activiteiten een voorbeeldrol te vervullen hebben. Enerzijds is dat vanwege onze omvang misschien wat makkelijker, anderzijds zoeken ook wij samenwerking met andere partijen voor meer volume en meer invloed. Zo kunnen we het vliegwiel nog sneller laten draaien.”

Marges beter verdelen

Natuurlijk hoopt hij ook dat zijn investeringen zich vertalen in een betere prijs. “We zien nu nog teveel dat de beloning voor alle inspanningen van een agrariër, om op een duurzame manier meer kwaliteit te leveren, niet bij die agrariër terechtkomt. De hogere prijs en betere marge komt meestal ten goede aan de eindproducent en niet aan de primaire producent. Als we daarin beter samenwerken en marges eerlijk verdelen, zullen er meer agrariërs zijn die de overstap naar duurzame kwaliteit bevorderende maatregelen gaan maken. Daarnaast moeten we als sector ook niet nalaten om de buitenwereld te vertellen dat we te weinig krijgen voor wat we doen. Meer de interactie met de consument aangaan en laten zien wat we doen en wat dit betekent voor hen. Want de consument heeft veel invloed. Als zij massaal bepaalde producten laten liggen, dan komt er pas een verschuiving.”

Werken vanuit de basis

Daarin ziet Frans ook een rol weggelegd voor het onderwijs. “Sommige kinderen weten eigenlijk niet wat ze eten en waar hun eten vandaan komt. Wij ontvangen graag schoolklassen om kinderen te laten zien, ruiken en proeven wat we hier doen en waarom we het zo doen. En dat geldt natuurlijk ook voor volwassenen. We hebben niks te verbergen en als je laat zien wat je doet en waarom je het zo doet, dan ontstaat er begrip. Als we hier als primaire sector meer aandacht aan besteden kunnen we een beweging creëren om vanuit de basis duurzaam te gaan denken en doen. En niks is sterker dan vanuit de basis opereren, redeneren en reageren”, besluit Frans vol overtuiging.